6. Sınıf Konu Özeti Etkinlik

Konu Özetli Etkinlik Kitabı TEMA TÜRKÇE 01 DİLİMİZİN ZENGİNLİĞİ 7 ADIM 02 - Deyim ve Atasözleri Aşağıdaki deyimleri eş anlamlılarıyla eşleştiriniz. Baş eğmek Kılı kırk yarmak Çam devirmek Havalara uçmak Dalga geçmek Gözden düşmek Peş parasız kalmak Ödü patlamak Hava atmak Caka satmak Alaya almak Pot kırmak İnce eleyip sık dokumak Boyun Eğmek Aklı çıkmak Etekleri zil çalmak Meteliğe kurşun atmak Pabucu dama atılmak Atasözleri Deyim Uzun deneyimler ve gözlemler sonucu oluşmuş, yol gösteren, öğüt veren, kim tarafından ve ne zaman söylendiği bilinmeyen ge- nel kural biçiminde kalıplaşmış sözlere atasözü denir. Atasözlerinin Başlıca Özellikleri ★ Atasözleri kalıplaşmıştır, bu nedenle sözcüklerin yerleri değişti- rilemez ve bir sözcüğün yerine eş anlamlısı ya da yakın anlamlısı getirilemez. “ Kaynayan kazan kapak tutmaz .” yerine “ Kaynayan tencere ka- pak tutmaz. ” diyemeyiz. ★ Atasözlerinin birçoğu mecaz anlamlıdır ancak gerçek anlamlı olanları da vardır. Minareyi çalan, kılıfını hazırlar. (Mecaz anlamlı) Bugünün işini yarına bırakma. (Gerçek anlamlı) ★ Atasözlerinin bazıları genel kural niteliği taşırken bazıları öğüt bildirir. Ak akçe kara gün içindir. (Genel kural) Sakla samanı gelir zamanı. (Öğüt) ★ Atasözlerinin bazıları hem gerçek hem mecaz anlam taşır. • Hamama giren terler. Bir durumu ifade etmek için benzer sözlerle çağrışım yapan ka- lıplaşmış ifadelere deyim denir. Deyimler halkın ortak ürünüdür. Deyimlerin başlıca özellikleri: *Deyimler, kalıplaşmış sözler olduğu için sözcüklerin yeri değiştiri- lemez ve bir kelimenin yerine eş anlamlısı getirilemez. -Pabucunu dama atmak deyimini terliğini dama atmak şeklinde söyleyemeyiz. *Deyimler, atasözlerinin aksine genel kural bildirmez ve yol gös- terip öğüt vermez. *Deyimler, bir durumu en kısa yoldan ve en etkili biçimde anlat- mayı sağlar. *Deyimler, kişilere göre çekimlenebilir. *Deyimleri oluşturan sözcükler çoğu zaman gerçek anlamlarından uzaklaşır ve mecaz anlam taşır. -İpe un sermek, saçını süpürge etmek, göze girmek... *Bazı deyimlerde sözcükler gerçek anlamlıdır. -Canı sağ olsun, ayda yılda bir...