5. Sınıf Yazılı Çözümü

Konu Özetli Etkinlik Kitabı ÜNİTE SINIF ORTAK MİRASIMIZ 5. 42 03 ADIM 10 - Mezopotamya ve Anadolu Medeniyetlerinin Ortak Miras Katkıları 4. Katkılar – Benzerlikler ve Farklılıklar Benzer Katkılar: Alan Mezopotamya Anadolu Yazı Çivi yazısı (ilk yazı, Sümerler) Hititlerde tablet arşivleri Hukuk Hammurabi Kanunları Hititlerde kralın başkanlığında adalet sistemi Tarım Sulama kanalları Tarıma dayalı ekonomi Mimari Zigguratlar (çok katlı tapınak) Anıtsal yapılar, kale ve tapınaklar Takvim Gözleme dayalı ay yılı takvimi Güneşe dayalı takvim uygulamaları Sanat ve El Sanatları Heykel, seramik, mühürler Halı, kilim, taş işçiliği Farklılıklar: • Mezopotamya’da şehir devletleri hâkimken; Anadolu’da merkezî krallıklar gelişmiştir. • Mezopotamya’da mimari yapı olarak zigguratlar, Anadolu’da ise kaya mezarları ve saraylar yaygındır. • Mezopotamya yazılı hukukta daha belirginken, Anadolu’da hem sözlü hem yazılı hukuk uygulanmıştır. Mezopotamya Uygarlıkları Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirleri arasında yer alan, çok ve- rimli topraklara sahip bir bölgedir. Bu nedenle “Bereketli Hilal” olarak da bilinir. İnsanlık tarihinde ilk şehir devletleri, yazı, kanun- lar ve büyük uygarlıklar burada ortaya çıkmıştır. Sümerler Dünya tarihinin bilinen ilk yazısını (çivi yazısı) icat ettiler. Ziggurat adını verdikleri çok amaçlı yapılar (tapınak, okul, depo) inşa ettiler. Ay yılı esaslı takvimi kullandılar. Şehir devletleri hâlinde örgütlendiler. Babiller En ünlü hükümdarları Hammurabi’dir. “Hammurabi Kanunları” ile yazılı hukuk sistemini geliştirdiler. Matematik ve astronomide ilerlediler. Babil Kulesi ve Asma Bahçeler gibi ünlü eserler inşa ettiler. Asurlar Anadolu’da ticaret kolonileri kurdular. En önemlisi Kayseri yakın- larındaki Kültepe (Kaniş) Kolonisidir. İlk kütüphanelerden birini kurdular. Taş işçiliğinde ve savaş teknolojisinde geliştiler. Anadolu Uygarlıkları Anadolu, coğrafi konumu sayesinde Asya ile Avrupa arasında köprü görevi görmüş ve birçok uygarlığın doğup gelişmesine ev sahipliği yapmıştır. Hititler Başkentleri Hattuşaş (Çorum yakınları) idi. Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşması’nı Mı- sırlılar ile yaptılar. Halkın yönetime katılmasını sağlayan “Pankuş Meclisi” vardı. Güneş Tanrıçası başta olmak üzere çok tanrılı dine inanırlardı. İyonlar Batı Anadolu kıyılarında, özellikle İzmir, Aydın ve Muğla çevre- sinde yaşadılar. En ünlü şehirleri İzmir (Smyrna), Efes, Milet, Foçadır. Bilim, felsefe ve sanat alanında geliştiler. Thales, Herodot gibi bilim insanları bu uygarlıkta yetişti. Büyük tapınaklar (Artemis Tapınağı) ve tiyatrolar inşa ettiler. Deniz ticareti sayesinde zenginleştiler. Lidyalılar Başkentleri Sard idi. Parayı icat eden uygarlıktır. Ticaret yollarını kontrol ederek zenginleştiler. Kral Yolu’nu yaparak ticareti geliştirdiler. Mezopotamya uygarlıkları yazı, hukuk ve bilim alanında insanlık tarihine yön vermiştir. Anadolu uygarlıkları ticaret, sanat ve mimari alanında gelişmiş, pek çok buluş ve eseri insanlığın ortak mirasına katmıştır. Bugün bu uygarlıkların bıraktığı eserler, müzeler ve arkeolojik alanlarda korunmaktadır.