5. Sınıf Yazılı Çözümü

Konu Özetli Etkinlik Kitabı ÜNİTE FEN BİLİMLERİ KUVVETİ TANIYALIM 75 02 ADIM 07 - Sürtünme Kuvveti ■ Cisimlere bulunduğu zemin tarafından uygulanan ve hareket eden cisimleri durduran veya yavaşlatan etkiye sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvveti cisim ile zemin arasında cisimlerin birbirine temasından dolayı oluşan kuvvettir. Sürtünme kuvveti temas gerektiren kuvvettir . Her yüzey pürüzsüzdür. Sürtünme kuvvetinin yönü Cismin hareket yönü ■ Sürtünme kuvveti, genellikle cismin hareketine ters yönde etki eder . Duran bir cismi harekete geçirmek için sürtünme kuvvetinden daha büyük bir kuvvet uygulanmalı. Sürtünme kuvveti hareketli cisimleri durdurabilir ya da yavaşlatabilir. ■ Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeyin cinsine bağlıdır. Sürtünen yüzeyin pürüzlülüğü arttıkça sürtünme kuvveti artar. Bir masayı mermer zeminde çekmek, halı zeminde çekmekten kolaydır. Buz, cam, mermer, fayans gibi yüzeyler az pürüzlü yüzeylerdir. Halı, toprak, tahta, kumaş, keçe gibi yüzeyler çok pürüzlü yüzeylerdir. ■ Hava Direnci: Hava ortamında hareket eden cisimlerle hava arasında oluşan sürtünme kuvvetine hava direnci denir. Hava direnci hareketi engelleyen bir etkiye sahiptir ve cisimlere ters yönde etki eder . Havayla temas eden cisimlerin yüzeyinin fazla olması hava direncini artırır . Paraşütler hava direncini artıracak şekilde tasarlanmıştır. ■ Su Direnci: Su ortamında hareket eden cisimlere etki eden sürtünme kuvvetine su direnci denir. Su direnci hareketi engelleyen bir etkiye sahiptir ve cisimlere ters yönde etki eder . Denizaltı ve gemilerin uç kısmı su direncinden en az etkilenecek şekilde tasarlanmıştır. Dalgıç kıyafetleri, yüzücülerin aldıkları pozisyonlar su direncini en aza düşürürler. Sürtünme Kuvvetinin Faydaları Sürtünme Kuvvetinin Zararları ■ Yolda yürümemizi ve yazı yazmamızı kolaylaştırır. ■ Yağmur ve dolu tanelerinin yeryüzüne daha hızlı inmesini engeller. ■ Frene basınca arabanın durmasını sağlar. ■ Makine çarklarının aşınması. ■ Kapı ve menteşelerin yıpranması. ■ Giysilerin ve ayakkabı tabanlarının aşınması. ■ Cisimlerin sürtünme etkisiyle ısınması. ■ Paraşütün geniş yapılması ■ Arabalara kışın kar lastiği takılması ■ Kışlık ayakkabıların tabanının tırtıklı olması ■ Arabanın fren yaparak durması ■ Makinelerin yağlanması Artırılmak İstenilen Durumlar Azaltılmak İstenilen Durumlar ■ Gemilerin uç kısımlarının V şeklinde yapılması ■ Uçakların ucunun sivri olması ■ Yarış arabalarının tekerleklerinin oyuklarının azaltılması Sürtünme Kuvveti