5. Sınıf Yazılı Çözümü

Konu Özetli Etkinlik Kitabı ÜNİTE SINIF CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK 5. 78 03 Hücre Zarının Yapısı ve Kısımları ■ Hücre zarı hücreyi dıştan saran ince bir zar dır. Hücre içinde yer alan organellerin bir bütün halinde durmasını sağlar. Hücre zarı; canlı, dinamik, esnek ve seçici geçirgen bir özelliğe sahiptir. ■ Hücre zarı hücre için gerekli maddeleri seçerek özel yapılardan içeri giriş çıkışını sağlar. Bu yapılara por adı verilir. Hücre Duvarı (Çeperi) ■ Hücre zarının etrafını saran cansız bir yapı dır. Cansız olduğu için hücre zarı gibi seçici geçirgen değildir . ■ Hücre zarına göre daha kalın bir yapısı vardır. Bu sayede hücreye dayanıklılık katar ve dış etkilerden korur . ■ Bitki hücrelerinde bulunurken , hayvan hücrelerinde bulunmaz . Çekirdek ■ Hücrenin yönetim merkezi dir. Hücre içinde gerçekleşen tüm yaşamsal olayları kontrol eder ve düzenler . ■ Canlılara ait nesilden nesile aktarılan özellikleri taşıyan yapılar burada yer alır. Bu yapılar canlının özelliklerini belirler. Örneğin; saç rengi, saç şekli, göz rengi, ten rengi gibi. Sitoplazma ■ Çekirdek ve hücre zarı arasında bulunan yumurta akı kıvamındaki yarı akışkan saydam sıvıdır. Hücrenin yaşamsal faaliyetlerini gerçek- leştiren yapı ve organeller bulunur. Hücrenin büyüklüğüne göre miktarı değişir. Yumurta gibi büyük hücrelerde fazla iken sperm hücresi gibi küçük hücrelerde miktarı azdır. Organeller ■ Sitoplazmanın içinde solunum, boşaltım, sindirim gibi faaliyetleri gerçekleştiren özelleşmiş yapılara organel adı verilir. Hücreye ait organellerin ve yapıların her birinin farklı görevleri vardır. ■ Ribozom: Hücrenin protein sentezini gerçekleştirir. Tüm hücrelerde bulunur . Hücrenin en küçük organelidir. ■ Mitokondri: Hücrenin ihtiyacı olan enerji üretimini sağlar. Solunumla besinler parçalanır ve enerji açığa çıkar. Bitki ve hayvan hücrele- rinde ortak bulunur. ■ Kloroplast: Bitki hücrelerinde güneş ışığı yardımıyla su ve karbondioksiti kullanarak, besin ve oksijen üretilmesini sağlayan organeldir. Bitki kendi besinini üretir. Bitki hücrelerinde bulunur. Hayvan hücrelerinde bulunmaz . ■ Endoplazmik Retikulum: Hücre içinde madde iletilmesinden ve taşınmasından sorumludur. Kesecikleri sayesinde madde depolayıp Golgi cisimciğini oluşturur. Bitki ve hayvan hücrelerinde ortak bulunur. ■ Golgi Cisimciği (Golgi Aygıtı): Salgı maddelerini üretir, depolar, paketler ve bu salgıları gönderir . Salgı üretiminin fazla olduğu hüc- relerde sayıları fazladır. Örneğin, reçine, çam sakızı, gözyaşı, tükürük, süt ve ter bezlerinde çok bulunur. Bitki ve hayvan hücrelerinde ortak bulunur. ■ Lizozom: Hayvan hücrelerinde hücre içi sindirimi gerçekleştiren organeldir. ■ Koful: Su, besin ve atık maddeleri depolayan organeldir. Hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda, bitki hücrelerinde büyük ve az sayıda bulunur. ■ Sentrozom (Sentriyoller): Sadece hayvan hücrelerinde bulunur. Hücre bölünmesinde görevlidir.