6. Sınıf Konu Özeti Etkinlik

Konu Özetli Etkinlik Kitabı TEMA SINIF FARKLI DÜNYALAR 6. 03 24 ADIM 07 - Sözcükte Anlam İkilemeler Anlatımın gücünü artırmak, anlamı pekiştirmek amacıyla söz- cüklerin art arda yinelenmesiyle oluşan söz öbeklerine “ikileme” denir. İkilemeler, değişik yollarla kurulur: Aynı sözcüğün tekrarıyla: uzun uzun, ağır ağır, iri iri Eş anlamlı sözcüklerle: ses seda, şan şöhret, güçlü kuvvetli Yakın anlamlı sözcüklerle: yalan yanlış, eş dost, doğru dürüst Karşıt anlamlı sözcüklerle: iyi kötü, aşağı yukarı, genç yaşlı Biri anlamlı biri anlamsız sözcüklerle: eğri büğrü, ufak tefek, yırtık pırtık İkisi de anlamsız sözcüklerle: eciş bücüş, abur cubur, ıvır zıvır Yansıma sözcüklerle: gürül gürül, vızır vızır, şırıl şırıl “m” sesi yardımıyla: kalem malem, yol mol “e” sesi yardımıyla: art arda, el ele, dişe diş Not: İkilemeler her zaman ayrı yazılır ve aralarına noktalama işareti konmaz. Pekiştirme Sözcüğün çeşitli yöntemlerle anlam derecelerinin arttırılmasına “pekiştirme” denir. Pekiştirmeler, cümlede farklı görevlerde kullanılabilir: isim, sıfat, zarf... Pekiştirme, çeşitli yollarla yapılır: ★ Sözcüğün ilk ünlüsüne kadar olan kısım başa alınıp “m, p, r, s” seslerinden uygun olanı getirilir. Taptaze, tertemiz, bambaşka, apaçık ... ★ Bazı örneklerde başka seslerin de türediği görülür. Paramparça, çepeçevre, yapayalnız... ★ İkilemeler yoluyla da pekiştirme yapılır. Uzun uzun, bol bol, tek tek... ★ İkilemelerin arasına ”mi” edatı getirilerek de pekiştirme yapıla- bilir. Sevimli mi sevimli, lezzetli mi lezzetli , güzel mi güzel Somut Anlam Beş duyu organımız yani kulak, göz, burun, dil ve derimizle al- gılayabildiğimiz varlıkları karşılayan sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir. Bir sözcüğün somut anlamlı olabilmesi için söz konusu duyu organlarımızdan sadece birisiyle algılanabilmesi yeterlidir. Soyut Anlamlı Sözcükler Duyu organlarımız vasıtasıyla algılayamadığımız varlıkları karşı- layan sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir. Sevgi, korku, kin, insanlık, dostluk, rüya... Somut bir sözcük cümledeki kullanımına göre soyut anlam kaza- nabilir. Bu yüzden sözcükler soyut-somut ilişkisi yönünden de- ğerlendirilirken sözcüklerin cümledeki anlamına bakmak gerekir. Doğadaki hayvanlar tehlikenin kokusunu çok erken alır. (Soyut) Odanın içinde hoş bir gül kokusu vardı. (Somut) Somutlama Soyut durumların somut verilerle ifade edilmesidir. Yansıma Sözcükler Doğadaki canlı ya da cansız varlıkların çıkardığı seslere yansıma sesler, bu seslerin taklit edilerek yazıya dökülmesine yansıma sözcük denir. Cızırtı, gıcırtı, horultu, çıtırtı, tıkırtı, şırıltı, gürültü, havlamak, me- lemek Yansıma sözcükler, sadece seslerin taklidi ile oluşur. Görme du- yusuna ait bazı kelimeler yansıma sözcüğü andırsa da yansıma değildir. • Gökyüzü bugün pırıl pırıldı. (Yansıma değil) • Lamba ışıl ışıl parlıyordu. (Yansıma değil) Verilen cümlelerdeki soyut kelimeleri bulup altlarını çiziniz. • Çok zorluk çektik ama asla umudumuzu yitirmedik. • İnsanı yücelten en önemli duygulardan bir tanesi de dayanışmadır. • Hiçbir şeyden nefret etmemek gerekir. • Doğup büyüdüğün köyü özlemek kadar doğal ne olabilir ki? • Hayallerinde okuyup büyük adam olmak da vardı. • Güzel haberi aldığında mutluluktan neredeyse ağlayacaktı. • Düşünceli birisi yapar senin yaptığın bu davranışı. • Kalbindeki sevgiyi çıkarıp atamıyordu.