6. Sınıf Konu Özeti Etkinlik

Konu Özetli Etkinlik Kitabı ÜNİTE SOSYAL BİLGİLER EVİMİZ DÜNYA 39 02 ADIM 05 - Doğal ve Beşerî Çevre Özellikleri Arasındaki İlişki Doğal Çevre: İnsan etkisi olmadan oluşmuş çevre unsurlarıdır. Dağlar, ovalar, nehirler, göller, iklim, toprak, bitki örtüsü gibi. Beşerî Çevre: İnsanların doğayı kullanarak oluşturduğu veya değiştirdiği çevre unsurlarıdır. Baraj, şehirler, tarım alanları, fabrikalar gibi. Doğal ve Beşerî Çevre Arasındaki İlişki Doğal çevre, insanların yaşam şekillerini, yerleşim alanlarını ve ekonomik faaliyetlerini doğrudan etkiler. İnsanlar da yaşadıkları çevreye müdahalede bulunarak beşerî unsurlar üretirler. Örnek- ler: Verimli toprak → Tarım faaliyetlerinin artması Dağlık ve engebeli araziler → Yerleşimin seyrek olması, ulaşım zorluğu Deniz kıyısı → Turizm, balıkçılık, liman ticareti Kurak iklim → Nüfus azlığı, göç, sulama ihtiyacı Akarsu varlığı → Baraj yapımı, tarım, enerji üretimi Yer Şekilleriyle Beşerî Faaliyetler Arasındaki İlişki Dağlık alanlar: Tarım ve ulaşım zor, nüfus azdır. Ovalar: Yerleşim ve tarım için uygundur (örnek: Çukurova, Konya Ovası). Platolar: Genellikle büyükbaş hayvancılık yapılır (örnek: Erzu- rum-Kars Platosu). İklim Beşerî Faaliyetler Arasındaki İlişki Akdeniz İklimi: Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı → Turizm ve tarım gelişmiştir. Karadeniz İklimi: Her mevsim yağışlı → Ormancılık, çay ve fındık tarımı yaygındır. Karasal İklim: Yazlar sıcak, kışlar soğuk → Tahıl üretimi yaygın, nüfus seyrektir. Su Kaynakları ve Ekonomik Faaliyetler Göller ve akarsular: Turizm, enerji üretimi, sulama Limanlar: Ulaşım, ticaret ve sanayi faaliyetlerini artırır. Nüfus ve Yerleşim ile Doğal Çevre İlişkisi Verimli toprak ve ılıman iklim = Nüfus yoğun Dağlık ve kurak alanlar = Nüfus seyrek Kıyı bölgeleri = Göç alır, yerleşim yoğundur. İç bölgelerde = Göç verme ve kırsal yerleşim daha yaygındır. Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler Doğal Faktörler İklim: Ilıman iklimli yerlerde nüfus fazladır. (Örn: İstanbul, İzmir) Çok soğuk veya kurak yerlerde nüfus azdır. (Örn: Hakkâri, Tuz Gölü çevresi) Yer Şekilleri: Düz ve verimli ovalarda nüfus yoğundur. (Örn: Çukurova) Dağlık ve engebeli yerlerde nüfus seyrektir. (Örn: Doğu Kara- deniz) Toprak Verimliliği: Verimli topraklar nüfusu artırır. (Örn: Ege Ovası) Verimsiz topraklar nüfusu azaltır. (Örn: Tuz Gölü çevresi) Bitki Örtüsü: Sık ormanlar yerleşimi zorlaştırır. (Örn: Karadeniz iç kesimleri) Tarıma elverişli orman ve maki alanları nüfusu artırabilir. (Örn: Rize, Antalya) Su Kaynakları: Akarsu ve göl çevreleri nüfusludur. (Örn: Fırat-Dicle Havzası) Kurak bölgelerde nüfus azdır. Doğal Afet Riski: Deprem, heyelan ve sel riski yüksek yerlerde nüfus azalabilir. (Örn: Kuzey Anadolu Fay Hattı) Beşerî Faktörler Sanayi: Fabrikaların olduğu şehirler kalabalıktır. (Örn: İstanbul, Bursa, İz- mit) Tarım: Verimli tarım alanları nüfusu artırır. (Örn: Adana, İzmir) Tarımda makineleşme köyden kente göçe neden olur. Turizm: Turistik bölgelerde yazın veya yıl boyunca nüfus artar. (Örn: An- talya, Kapadokya, Uludağ) Ulaşım: Ulaşımı kolay olan yerlerde nüfus fazladır. (Örn: İstanbul, An- kara) Yeraltı Kaynakları: Maden ve petrol olan yerlerde nüfus artar. (Örn: Zonguldak, Bat- man, Elâzığ) Sosyal ve Kültürel Etkinlikler: Üniversite, fuar ve festivaller olan şehirler genç nüfusu çeker. (Örn: Ankara, İzmir, Edirne)